Een arts kan de diagnose PH pas vaststellen na uitgebreid onderzoek. De onderzoeken zijn er allereerst op gericht om vast te stellen of er inderdaad sprake is van PH. Dit gebeurt door een hartkatheterisatie door de cardioloog. Om de oorzaak van de PH te achterhalen, van essentieel belang voor de behandeling, is ander onderzoek nodig. Dat is bijvoorbeeld onderzoek door de longarts. Dit is een arts die is gespecialiseerd in het ademhalingsstelsel: de luchtwegen, de longen en de spieren die betrokken zijn bij de ademhaling.
Eigenlijk is PH een symptoom en geen ziekte op zich, vertelt longarts Repke Snijder. Dat betekent dat er een andere ziekte is die de PH veroorzaakt. PH kent meer dan vijftig verschillende oorzaken, zoals aangeboren hartafwijkingen, bindweefselziekten, longembolieën of medicijngebruik. “Bij PH is er sprake van een vernauwing of verstopping in het longvaatbed. Deze vernauwing of verstopping kan zich bevinden in de grote longslagaders, kleine longslagaders, haarvaten of in de longaders. De precieze plaats bepaalt om welke vorm van PH het gaat. Het onderscheid is belangrijk omdat de verschillende typen PH allemaal een andere behandeling vereisen.” De symptomen van ph kunnen heel divers zijn en dat maakt het vaak lastig om de aandoening te herkennen, stelt dr. Snijder. “Patiënten komen met klachten als kortademigheid, vermoeidheid of het vasthouden van vocht in de benen of in de buik. Maar ook hartkloppingen en pijn op de borst zijn klachten.”
Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk om de longfunctie te beoordelen en de oorzaak van PH te traceren. Zo kan met een bloedgasanalyse de hoeveelheid zuurstof, koolzuur en de zuurgraad van het bloed worden gemeten. “Dat zijn waarden die veel vertellen over het functioneren van de longen.” Met het compliance onderzoek wordt de elasticiteit van de longen gemeten. “Bij een aandoening zoals emfyseem zijn de longen slap; bij andere aandoeningen zoals fibrose zijn de longen stug.” Mediastinoscopie is een onderzoek waarmee wordt vastgesteld of langs de luchtpijp afwijkend weefsel of zieke lymfklieren aanwezig zijn. “Mede op basis van dit weefselonderzoek zal de verdere behandeling van een longziekte worden bepaald.”
Ook een CT-scan behoort tot de mogelijkheden. Hierbij worden met röntgenstralen verschillende foto’s van hart en longen gemaakt, waarmee bijvoorbeeld longembolieën (stolsels in de longvaten) worden ontdekt, maar ook het longweefsel goed worden beoordeeld. Een ventilatie/perfusiescan is een onderzoek waarbij een radioactieve stof in de bloedbaan wordt gebracht (via een infuus). Zo wordt de doorbloeding van de longen (perfusiescan) in beeld gebracht. Daarna wordt de patiënt gevraagd een radioactief gas te inhaleren door een kapje dat over de neus en mond wordt gehouden.
Ook hier worden weer foto’s van gemaakt (ventilatiescan). Dit onderzoek wordt vooral gedaan om te kijken of er longembolieën aanwezig zijn. Sommige testen worden in rust uitgevoerd, zegt dr. Snijder, maar er worden ook testen uitgevoerd terwijl de patiënt een inspanning moet leveren, dus moet lopen of fietsen. “Een belangrijke test is hoeveel meter je in zes minuten kunt lopen. Deze test wordt regelmatig herhaald, ook wanneer er al met een behandeling is begonnen.”
Met een longaandoening bij de reumatoloog? Hoe zit dat?
Hoe ziet het zorgtraject eruit?
Longarts Jan van der Maten legt uit